Τετάρτη 14 Δεκεμβρίου 2011

Φιλοσοφία και ποδόσφαιρο - υπάρχει σχέση;

Για να μη γκρινιάζει κι ο Βίκτωρ ότι δεν ανανεώνεται το blog και ελλείψει χρόνου για κάτι περισσότερο και πιο σχετικό με τα τωρινά μας μαθήματα, δανείζομαι από το blog Φιλοσοφούμε... ένα βίντεο των Monty Pythons (τους ξέρετε αλήθεια;) με μια "διαφορετική ματιά" στη φιλοσοφία...



Περιμένω εντυπώσεις!

Δευτέρα 21 Νοεμβρίου 2011

Μ' αρέσει να μη λέω πολλά...

Όσο κι αν φαίνεται ότι δεν μου ταιριάζει ο τίτλος, αυτό είναι όντως ένα από τα αγαπημένα μου τραγούδια. Το βάζω εδώ, ευγενική χορηγία του Βίκτωρα - ο οποίος το απολαμβάνει στην παραλία, κοιτάζοντας τον μπλε, κόκκινο ή ό,τι άλλο ουρανό... 

Το αφιερώνουμε σε όλους τους φιλοσόφους και φυσικά στους Λακεδαιμόνιους...


Κυριακή 6 Νοεμβρίου 2011

Το όνειρο του Τσουάγκ Τσου

Ψάχνοντας να βρω το χαϊκού που είχα υποσχεθεί στη ΒΘΩ3 για την πεταλούδα και το όνειρο, ανακάλυψα δύο πράγματα:

α) Δεν ήταν χαϊκού.

β) μια ιστοσελίδα-παρουσίαση βιβλίου ενός ψυχολόγου, που υπερασπίζεται με πάθος την άποψη ότι οι νέοι -σε αντίθεση με ό,τι πιστεύουν οι περισσότεροι μεγάλοι- έχουν πολλά να πουν. Και το υποστηρίζει παρουσιάζοντας το πώς ερμηνεύσαν κάποιοι μαθητές το όνειρο του Τσουαγκ Τσου.

Αντιγράφω από την ιστοσελίδα του Νίκου Σιδέρη

Κάποια στιγμή, πρόσφατα, συνειδητοποίησα πόσο συχνά, πόσο επίμονα, πόσο εύκολα και, τελικά, πόσο στερεότυπα επαναλαμβάνεται παντού –εκπομπές, περιοδικά, εφημερίδες, συζητήσεις στο σπίτι ή αλλού, ακόμη και σε μερικές από τις δικές μου τις παρέες– μια κουβέντα. Ότι, δηλαδή, οι έφηβοι δε μιλάνε, γιατί δεν έχουν τίποτε να πουν. [...] Ξεκαθαρίζοντας, καθώς συνηθίζω δυο τρεις φορές το χρόνο, χαρτιά που ήταν λειτουργικά πέρυσι ή και πριν από δυο τρία χρόνια, έπεσα πάνω σε κάτι γραπτά που είχαν φυλαχθεί, μαζί με άλλα κείμενα, χωρίς σκοπό κανένα – τότε. Ήταν γραπτά εφήβων, μαθητών λυκείου. Βρέθηκαν στα χέρια μου γιατί, εδώ και χρόνια, δίδασκα στο Κολλέγιο Αθηνών, στο Ψυχικό, σαν μάθημα επιλογής» «Ψυχο–λογική». Έτσι ονόμασα μια γενική εισαγωγή στις επιστήμες του ψυχισμού –ψυχολογία, ψυχανάλυση, ψυχιατρική– που απευθυνόταν, κατά κανόνα, σε μαθητές και μαθήτριες της Α' και Β' τάξης του λυκείου. Και τα παραπάνω γραπτά ήταν τα κείμενα –κι άλλες μορφές γραφής, όπως θα δούμε– που είχαν πλάσει οι έφηβοι αυτοί στο πλαίσιο του μαθήματος μου. Απαντήσεις, σχόλια ή και απλή καταγραφή για σκέψεις και αισθήματα που τους γεννούσε ένα ποίημα, μια ταινία, ένα λογοτεχνικό απόσπασμα ή κάτι από την ειδησεογραφία...

Έριξα μια ματιά στα χαρτιά αυτά. Ήταν η αναφορά που αναζητούσα. Η αυθόρμητη, διόλου εσκεμμένη ή κατευθυνόμενη ή προετοιμασμένη, γραφή εφήβων – η οποία, όπως θα δούμε, δεν αφήνει καμιάν αμφιβολία για τη θέση που νιώθω ότι ταιριάζει στην περίπτωση. Που δείχνει, δηλαδή, ότι ίσως οι περιστάσεις δεν τους ευνοούν – και όμως μιλάνε...

II. 1. Το όνειρο του Τσουάνγκ Τσου

Ο Τσουάνγκ Τσου ονειρεύτηκε πως ήταν πεταλούδα, κι όταν ξύπνησε δεν ήξερε αν ήταν άνθρωπος που ονειρεύτηκε πως ήταν πεταλούδα ή πεταλούδα που τώρα ονειρευόταν ότι ήταν άνθρωπος.Herbert Allen Giles. Chuang Tzu (1889)

Σημειώστε τις σκέψεις που σας γεννά αυτό το κείμενο.

Αυτός ο πασίγνωστος απόλογος από την Ανατολή, που βρίσκεται και στο βιβλίο Ταοϊσμός (Εκδόσεις Καστανιώτη, 1989, σελ. 26–27), αποτέλεσε την πύλη εισόδου των μαθητών μου στον κόσμο... Ποιον κόσμο; Ας δούμε...

Οι υπογραμμίσεις με πλάγια είναι δικές μου. Επίσης, κάτω από ορισμένα κείμενα, γραμμένο με μικρότερο μέγεθος γραμμάτων και πλάγια στοιχεία, βρίσκεται ένα σχόλιο δικό μου.

1. Ο Τσουάνγκ Τσου κατά την άποψη μου ήταν ένας άνθρωπος που ήταν καθημερινά υπό τρομακτική σωματική και ψυχική πίεση, δηλαδή όλοι οι άνθρωποι γύρω του τον καταπίεζαν. Γι' αυτό όταν έπεσε για ύπνο ξέχασε ότι ήταν άνθρωπος και έτσι φαντάστηκε ότι ήταν πεταλούδα, που μπορούσε να πετάξει και να πάει όπου θέλει, δηλαδή π.χ. αν στην πραγματική του ζωή ήθελε να δει μια συναυλία των METALLICA και δεν μπορούσε επειδή ήταν καταπιεσμένος, στο όνειρο του άνετα μπορούσε να πετάξει και να πάει να τη δει.
Όταν ξύπνησε, δεν ήξερε αν ήταν άνθρωπος που ονειρεύτηκε πως ήταν πεταλούδα ή πεταλούδα που ονειρεύτηκε ότι ήταν άνθρωπος. Αυτό πιστεύω ότι έγινε γιατί είχε πολύ μεγάλο πόθο για κάτι, π.χ. να δει σε συναυλία τους METALLICA, και γι' αυτό προτιμούσε να πιστεύει πως είναι πεταλούδα που ονειρεύεται κάτι άσχημο (δηλαδή πως είναι άνθρωπος ) παρά ότι είναι άνθρωπος που ονειρεύεται κάτι καλό (δϊ]λαδή ότι είναι πεταλούδα).
Η πεταλούδα για αυτόν θα ήταν ένα σύμβολο ελευθερίας και μέσω αυτού θα μπορούσε να κάνει ό,τι θέλει και ό,τι ποθούσε. Ενώ αν ήταν άνθρωπος, αυτό θα σήμαινε ότι ήταν παγιδευμένος σε μια κοινωνία, που δεν μπορούσε να κάνει ό,τι αυτός θέλει.
Συμπέρασμα από όλα αυτά βγαίνει ότι αυτός ο καταπιεσμένος «άνθρωπος» δεν ξέρει αν είναι άνθρωπος που ονειρεύεται ότι είναι πεταλούδα ή πεταλούδα που ονειρεύεται ότι είναι άνθρωπος, γιατί μέσα του θέλει να πιστεύει ότι είναι πεταλούδα και ότι είναι ελεύθερος να κάνει ό,τι θέλει και απλώς βλέπει έναν εφιάλτη (δηλαδή ότι είναι άνθρωπος) και όταν ξυπνήσει θα επανέλθει στην κανονική του ελεύθερη ζωή, δηλαδή στο ότι είναι πεταλούδα.

Πώς όλα φαίνονται αλλιώτικα, όταν αλλάξει το σημείο όρασης, το βλέμμα. Όταν το βλέμμα της πεταλούδας είναι αυτό που συντάσσει τον κόσμο. Έναν κόσμο όπου ο εφιάλτης της πεταλούδας είναι το να ονειρεύεται ότι είναι άνθρωπος...

2 Γιουλίνα Δ.
Ποτέ δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι για το τι είμαστε, αυτό που έχει πάντα σημασία είναι το τι θέλουμε να είμαστε (σχετικότητα της ύπαρξης ενός όντος). Ένα όνειρο μπορεί να μην είναι όνειρο, αλλά μπορεί και να είναι. Εάν είναι ένα όνειρο, δείχνει πως ο άνθρωπος αυτός ήθελε ελευθερία στη ζωή του, γι' αυτό και χρησιμοποίησε σαν «πράγμα ονείρου» μια πεταλούδα. Ίσως εκφράζει την επιθυμία του ανθρώπου για μια αλλαγή της ρουτίνας που ζει, και την αντίστοιχη επιθυμία της πεταλούδας. Δεν ξέρουμε τι είμαστε, τι ψυχολογία κρύβει η ψυχή του καθενός, είναι εύκολο να λες: «Γεια, με λένε... και είμαι άνθρωπος», το θέμα είναι ότι όταν βλέπεις ανθρώπους άλλους λες: «Είμαι και εγώ έτσι, τι ωραία που ζω και μ' αρέσει έτσι που είμαι». Ή όταν βλέπεις μια πεταλούδα ή ένα σμήνος πουλιών λες: «Να 'μουν έτσι».
Δεν μπορούμε να ξέρουμε πότε είναι πραγματικότητα αυτό που ζούμε και πότε όχι, γιατί υπάρχει η περίπτωση να ζούμε κάτι και να μη μας αρέσει, ενώ να βλέπουμε κάτι στο όνειρο μας και να μας αρέσει. Έτσι, δεχόμαστε σαν πραγματικότητα το όνειρο και σαν όνειρο την πραγματικότητα. 
ΟΛΑ ΕΙΝΑΙ ΣΧΕΤΙΚΑ.

Εδώ, μια έκφραση οριακή, ουσιαστική και γοητευτική – «πράγμα ονείρου». Και, στις τελευταίες φράσεις, η υπόδειξη ενός «κριτηρίου ψυχικής πραγματικότητας» –που είναι η ψυχική αξία αυτών που ζούμε. Σίγουρα, η ψυχανάλυση της φαντασίωσης έχει φθάσει και πιο πέρα – όμως, σίγουρα επίσης, πέρασε και από δω...

3 Αλέξανδρος Σ.
Νομίζω ότι το όνειρο που είδε ο Τσουάνγκ Τσου ήταν πολύ παραστατικό. Θα έζησε όπως ζουν οι πεταλούδες και θα είδε ακόμα πώς βλέπουν και οι πεταλούδες τον άνθρωπο. Ίσως ακόμα στο όνειρο να ήταν πεταλούδα με σκέψη και ψυχή ανθρώπου. Σαν πεταλούδα θα έβλεπε τον άνθρωπο αντικειμενικά και όπως τον βλέπουν τα άλλα όντα.

Ακόμη μια ασύλληπτη αλλαγή προοπτικής, και φύσης των πραγμάτων: Βλέπεις τον άνθρωπο αντικειμενικά όταν τον βλέπεις όπως τον βλέπουν οι πεταλούδες (!) και όπως τον βλέπουν τα άλλα όντα (!!!)...

4 Μαρία Κ.
Ίσως ο Τσουάνγκ Τσου ονειρεύτηκε την απόλυτη ελευθερία και ενθουσιάστηκε. Ο ενθουσιασμός αυτός τον μετέφερε σε έναν άλλο κόσμο, έζησε πραγματικά την ελευθερία μέσ' απ' τη σκέψη του, μέσ' απ' την ψυχή του, που είναι ίσως το μόνο πέρασμα στην ελευθερία. Πιο αντικειμενικά, εδώ έχουμε τη συνύπαρξη ονείρου και πραγματικότητας, που τελικά ίσως να αλληλεξαρτώνται. Η στιγμή αυτή που ξύπνησε ήταν χωρίς τα όρια του χρόνου, μια αιωνιότητα ελευθερίας που του ήταν αρκετή για μια ζωή. Ίσως πάλι να είχε φτάσει στο σημείο να εξαντλήσει όλα τα όρια τον τόπον και τον χρόνου και να ζούσε την πραγματικότητα ενός ονείρου. Μπορεί να είχε ξεπεράσει ακόμα και αυτό...


Όπου η σκέψη της Μαρίας Κ. πετά πιο πέρα και από τον Τσουάνγκ. Τσου... Που τον βρίσκει δέσμιο της διάκρισης του κόσμου σε δύο μέρη, ή δύο καταστάσεις – εγρήγορση και όνειρο... Ή, αλλιώς, που βρίσκει ότι ο Τσουάνγκ Τσου ίσως αγνοεί μια τρίτη (ή, γιατί όχι, νιοστή...) κατάσταση ψυχής, ή κατάσταση πραγμάτων, ή κατάσταση ψυχής-και-πραγμάτων – που κείται πέρα από όλα τα όρια του τόπου και του χρόνου, πέρα ακόμη και από αυτή την πραγματικότητα του ονείρου... Στις λιγοστές αυτές αράδες, βρίσκω, γίνεται γραφή το αδιανόητο... Η ποίηση είναι η μήτρα της σοφίας, σκέφτομαι...
Αυτά από τον Ν. Σιδέρη και τον Τσουάγκ Τσου (τι όνομα!). Τα υπόλοιπα στην τάξη...

Σάββατο 5 Νοεμβρίου 2011

Γιατί ο ουρανός είναι μπλε;

Κάποτε αυτό ήταν ένα φιλοσοφικό ερώτημα. Πλέον είναι επιστημονικό. Γιατί; Γιατί ξέρουμε την απάντηση! (ναι ξέρω, κι εσείς ξέρατε την απάντηση...).

Ποια είναι λοιπόν;
Θα τη βρείτε εδώ!

Πέμπτη 3 Φεβρουαρίου 2011

Η μοίρα του ανθρώπου είναι προκαθορισμένη;

Έχοντας διαβάσει το βιβλίο της Ρόντα Μπερν «Το Μυστικό» και το βιβλίο του Πωλ Χάριγκτον «Το μυστικό της εφηβικής δύναμης», θα ήθελα να κάνουμε μια συζήτηση πάνω σ’ αυτά τα βιβλία και στην θεωρία που αναπτύσσουν. Επειδή σίγουρα δε θα τα έχει διαβάσει κανείς, θα ήθελα να σας κάνω μια σύντομη αναφορά στο τι ακριβώς λένε αυτά τα βιβλία, και την θεωρία που υποστηρίζουν. Λοιπόν, τα βιβλία αναφέρονται στον «Νόμο Της Έλξης» Σύμφωνα με αυτό το νόμο, οι άνθρωποι είναι ικανοί να αποκτήσουν τα πάντα εφαρμόζοντας αυτόν τον νόμο. Δηλαδή να ζητήσουν κάτι, να το οραματιστούν, και έπειτα να το αποκτήσουν. Με λίγα λόγια, αν εγώ επιθυμώ κάτι, αν το οραματιστώ έντονα, ή να κάνω πως το έχω ήδη αποκτήσει, το σύμπαν θα συνωμοτήσει για να το αποκτήσω. Θα φανεί περίεργο σε κάποιους, αλλά είναι πάρα πολλοί που το έχουν εφαρμόσει, και έχουν πραγματοποιήσει τις επιθυμίες τους. Παράλληλα, στο βιβλίο αναφέρονται αρκετά μηνύματα ανθρώπων που έστειλαν στην συγγραφέα. Οι άνθρωποι περιγράφουν τις ιστορίες τους, και πως απόκτησαν αυτά που ήθελαν.


Για να το συνδέσω με την φιλοσοφία λοιπόν, διαβάζοντας τα βιβλία άρχισα να σκέφτομαι λίγο για το θέμα της μοίρας του ανθρώπου…. Η μοίρα του ανθρώπου λοιπόν είναι προκαθορισμένη ή ο άνθρωπος μπορεί να διαμορφώσει τη ζωή του έτσι όπως επιθυμεί; Δεν είναι λίγοι αυτοί που υποστηρίζουν πως η μοίρα διαμορφώνει( ή καλύτερα "έχει διαμορφώσει από πριν" ) τη ζωή των ανθρώπων και δε πρόκειται κανείς να την αλλάξει. Και ότι όλα στην ζωή μας είναι προγραμματισμένα σύμφωνα με την μοίρα. Ωστόσο, στα βιβλία αυτά, αναφέρεται πως ο άνθρωπος είναι αυτός που διαμορφώνει την μοίρα και μπορεί να βελτιώσει το επίπεδο και την ποιότητα της ζωής του. Με άλλα λόγια, να την αλλάξει. Θα ήθελα να ακούσω τις απόψεις όλων, για να δω τι πραγματικά σκέφτονται για την μοίρα… Αν ισχύει κάτι τέτοιο ή όχι.


Σταύρος Λ.

Δευτέρα 31 Ιανουαρίου 2011

- Ανακοινώσεις - Inception: Η μεταφυσική του blockbuster

Στο πολύ ενδιαφέρον site που βρήκε ο Στέφανος, υπάρχει ένα άρθρο για την ταινία Inception, στην οποία, όπως και στο Matrix, υπάρχουν φιλοσοφικές προεκτάσεις. Διαβάστε το και αν έχετε δει την ταινία (εγώ την έχω στη λίστα αναμονής...) πείτε τι εντύπωση σας έκανε!

Παραθέτω την αρχή του άρθρου:

Συγγραφέας: Γούναρης Άλκης
"«Ποιο είναι το πιο ανθεκτικό παράσιτο; Μια ιδέα. Μια απλή ιδέα του ανθρώπινου μυαλού μπορεί να χτίσει πόλεις. Μια ιδέα μπορεί να μεταμορφώσει τον κόσμο και να ξαναγράψει όλους τους νόμους… Μια ιδέα φυτρώνει και μεταδίδεται σαν ιός…»
Με αυτόν τον τρόπο ο Leonardo DiCaprio (Titanic – Shutter island), στον νέο του ρόλο, διαφημίζει την ικανότητά του να διεισδύει στο μυαλό των άλλων μέσω των ονείρων, να διαβάζει τη σκέψη τους και να τους «φυτεύει» νέες ιδέες. Inception, είναι η απαρχή της ιδέας. Και η απαρχή της ιδέας του σκηνοθέτη Christopher Nolan (Memento, Dark Knight) βρίσκεται σε σκονισμένες φιλοσοφικές πραγματείες που έχουν εμπνεύσει δεκάδες ακόμα χολιγουντιανά blockbusters, όπως το κλασσικό πλέον Matrix, η Ολική Επαναφορά και το Avatar, δημιουργώντας ένα νέο είδος στην κινηματογραφική ταξινομία, αυτό της «Φιλοσοφικής Φαντασίας».

Οι καρτεσιανοί στοχασμοί, οι πλατωνικές ιδέες, ο δυισμός σώματος – πνεύματος, θεωρίες για την αθανασία και τον χρόνο, τα παράδοξα των σχεδίων του Escher, ανακατωμένα με ηθικές προσταγές αποτελούν το υπόβαθρο της ταινίας του Nolan που δεν χαρακτηρίζεται από φιλοσοφικό ακαδημαϊσμό αλλά από ακατάπαυστη δράση, εξαιρετική σκηνογραφία και εικαστική υπερφόρτωση, στοιχεία που ο βρετανός σκηνοθέτης διαχειρίζεται και σερβίρει με μαεστρία."

Για να το διαβάσετε ολόκληρο, κάντε κλικ στα παρακάτω γράμματα:
- Ανακοινώσεις - Inception: Η μεταφυσική του blockbuster

Κυριακή 30 Ιανουαρίου 2011

Ένα πολύ ενδιαφέρον site που βρήκα

Ψάχνοντας για πληροφορίες για ένα φιλοσοφικό θέμα έπεσα πάνω στο παρακάτω site που ασχολείται με τη φιλοσοφία και περιέχει εκπληκτικά μπορώ να πω άρθρα κοινού ενδιαφέροντος που δεν είναι αποκλειστικά φιλοσοφικού περιεχομένου και αναλύει θέματα της επικαιρότητας , νέα , βιβλία , ταινίες με μια φιλοσοφική θα μπορούσε κανείς να πει ματιά και παρέχει και δυνατότητα download για πολύ ενδιαφέροντα βιβλία και πολλά άλλα . Δείτε και μόνοι σας αν έχετε όρεξη για λίγη σκέψη


Τετάρτη 26 Ιανουαρίου 2011

Me aformi to ma8ima tou skeptikismou kai ti sizitisi mas gia to rene descartes kai to matrix rixte mia matia sto video parakato an kai den exei subtitles elpizo na mporesete na to katalabete einai arketa diafotistiko pisteuo ... y.g. xilia signomi gia ta greeklish alla ekana prosfata format kai den perasa ta ellinika akoma :(



Προσθέτω εδώ το βίντεο που υπάρχει με τους ελληνικούς υποτίτλους (ένα απόσπασμα δηλαδή από το αρχικό ντοκυμαντέρ, που είναι πολύ ενδιαφέρον αλλά στα αγγλικά):

Τρίτη 18 Ιανουαρίου 2011

Τι είδους προσωπικότητες - ταυτότητες φτιάχνει το facebook;

Όπως σας υποσχέθηκα, αναρτώ το βίντεο για το facebook. Αν και δεν άπτεται των άμεσων ενδιαφερόντων μας αυτή τη στιγμή, είναι ενδιαφέρον να συσχετιστεί με το θέμα που θα συζητήσουμε και σε επόμενα μαθήματα για το τι είναι και πώς δομείται η προσωπική ταυτότητα (και σε μια "ιντερνετική" κοινωνία). Για την ώρα δείτε το και πείτε την άποψή σας (φυσικά και για όποιο άλλο θέμα πιστεύετε ότι θίγεται σε αυτό το βιντεάκι).